عیب یاب خودرو یا دیاگ
حتما موقع عبور و مرور در سطح شهر و جاده، یا روی تابلوی تعمیرگاه‌ها این دست جمله‌ها به چشمتان خورده است: “دیاگ، دیاگ حرفه‌ای، دیاگ خودروهای ایرانی، دیاگ تخصصی خودروهای خارجی و … اما اصلا می‌دانید دیاگ چیست؟ با دیاگ چه کاری می‌کنند؟ کافیست فقط چند دقیقه با ما همراه باشید تا جواب این سوالات را کامل بدانید.
دیاگ چیست؟
دیاگ در واقع مخفف لغت انگلیسی Diagnosis به معنای تشخیص عیب یا عیب یابی است. در صنعت خودرو به طور کلی منظور از دیاگ کردن یا دیاگ زدن تشخیص و رفع عیب خودرو است. دستگاه دیاگ با برقراری ارتباط با ECU (کامپیوتر) خودرو بوده و امکان عیب یابی را به مکانیک می‌دهد. در انواع خودرو ایسیوهای مختلفی وجود دارد؛ همچون:
- ایسیو موتور
- ایسیو گیربکس
- ایسیو ایربگ
- ایسیو ABS
- ایسیو بدنه
- و… .
یک دستگاه دیاگ بر حسب مدل می‌تواند با یک یا همه این ایسیوها ارتباط برقرار کند.
ایسیو (ECU، کنترل یونیت، یونیت، کامپیوتر موتور) چیست؟
برای توضیح کارکرد ایسیو باید ابتدا کمی با کارکرد موتور آشنا شویم. در خودروهای قدیمی برای مخلوط کردن سوخت و هوا از کاربراتور استفاده می‌شود؛ (اصطلاحا به آن ها ماشین کاربراتوری گفته می‌شود.) که به صورت کاملا مکانیکی و بر حسب خلاء ایجاد شده در مانیفولد ورودی موتور (مجرای ورودی)، سوخت و هوا را با هم مخلوط می‌کرد. این مخلوط پس از باز شدن سوپاپ ورودی، وارد سیلندر شده و با جرقه شمع مخلوط سوخت و هوا محترق می‌شود. دود حاصل از سوختن مخلوط (احتراق) با باز شدن سوپاپ خروجی از سیلندر خارج شده و توسط اگزوز به بیرون هدایت می‌شود.
در این سیستم مدیریت درستی بر روی مصرف سوخت و گازهای آلاینده خروجی از موتور نبود؛ و بسته به سلامت و تنظیم بودن سیستم (که این تنظیم بودن هم بر حسب سلیقه و تجربه فرد تنظیم کننده بود) مصرف سوخت و میزان آلایندگی دائما در حال تغییر بودند. اما در دهه هشتاد میلادی خودروسازان با بررسی‌هایی که انجام شد پی به انواع مشکلاتی بردند، که اینگونه خودروها برای محیط زیست به وجود می‌آوردند. مشکلاتی از جمله:
- افزایش چشمگیر گازهای گلخانه‌ای
- مصرف بیش از اندازه از منابع سوختی
- محدودیت سیستم‌های مکانیکی
- و مواردی از این قبیل
خودروسازان برای حل این مشکل به فکر استفاده از کامپیوتر برای کنترل احتراق در موتور خودرو افتادند؛ تا جایگزینی برای سیستم کاربراتوری قدیمی باشد.
در این سیستم وظیفه کاربراتور و دلکو به طور کامل به کامپیوتر خودرو یا همان ایسیو ECU واگذار شد. ECU با استفاده از اطلاعاتی که از سنسور های مختلفی همچون:
- سنسور اکسیژن
- سنسور دما
- فشار و حجم هوا ورودی
- سنسور دور موتور
- سنسور ناک (ضربه)
- و….
دریافت می‌کرد اقدام به تنظیم مقدار پاشش انژکتورها و تعیین زمان مناسب جرقه توسط شمع‌ها می‌نمود؛ تا با تحلیل این اطلاعات، از عملکرد مناسب موتور مطمئن و با افزایش عملکرد مناسب موتور، همواره بهترین مصرف سوخت و کمترین تولید آلایندگی را در موتور خودرو داشته باشیم.
در یک خودرو چند ایسیو وجود دارد؟
خودروهای امروزی می‌توانند از یک ایسیو تا چندین ایسیو بسته به میزان تجهیزات خودرو داشته باشند. به عنوان مثال «یک مرسدس بنز S-Class 2008» می تواند تا 74 ایسیو داشته باشد. این مقدار در برخی از خودروها حتی به بیش از 100 ایسیو هم می‌رسد! در شکل زیر به صورت شماتیک محل قرار گیری تعدادی از سنسورها و ایسیوها را مشاهده می‌کنید.
دیاگ چگونه کار می‌کند؟
پس از تغییر سیستم کنترلی خودروها از مکانیکی به کامپیوتری، نیاز به دستگاهی بود که بتواند با این کامپیوترها ارتباط برقرار کند. این دستگاه که دیاگ نام گرفت؛ می‌توانست خطاها و عیب‌های احتمالی این سیستم را تشخیص داده و آن‌ها را پاک کند. همچنین مقادیر سنسورها را خوانده و عملیاتی همچون ریست‌ها، تعاریف، کالیبره‌ها و… را انجام دهد. به طور کلی تعمیرکاران خودرو با استفاده از دیاگ می‌توانستند اطلاعات کاملی از موتور خودرو به دست آورند و آن را عیب یابی کنند.
چند نوع دیاگ وجود دارد؟
به طور کلی دیاگ‌ها به دو دسته تقسیم بندی می‌شوند.
- (OEM (Original Equipment Manufacture
- After Marketing
دیاگ OEM دستگاهی است که به صورت تخصصی برای دیاگ یک برند خودرویی خاص طراحی و ساخته شده است. معمولا این دیاگ‌ها در اختیار نمایندگی‌ها و کارخانه‌های خودرویی برای استفاده در خطوط تولید و نمایندگی های مجاز قرار می‌گیرد. اما دیاگ افترمارکت دستگاهی است که برای استفاده در بازار آزاد طراحی و ساخته شده است. دیاگ های افترمارکت می‌توانند از یک برند خودرویی تا چندین برند خودرو را ساپورت کنند. به دیاگ‌هایی که جهت عیب‌یابی چندین برند مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ دیاگ مولتی برند نیز گفت می‌شود. البته برخی از دیاگ‌های مولتی برند هستند که، به صورت تخصصی برای عیب‌یابی یک برند خودرویی ساخته شده‌اند؛ اما در کنار آن پشتیبانی مناسبی از خودروهای دیگر نیز دارند.
بسیار کاربردی بود ممنون از مطالب خوبتون
بسیار کاربردی بود ممنون از مطالب خوبتون